Bałuty - nazwa dzielnicy miasta Łodzi do 31.12.1992. Pod względem wielkości łódzkich dzielnic lokuje się na drugim miejscu z powierzchnią 78,9 km2 [1], zamieszkała przez około 105 434 mieszkańców na dzień 31.12.2019 [2][3].
Obecnie administracyjne Bałuty dzielą się na 8 osiedli pn. Bałuty Zachodnie, Radogoszcz, Łagiewniki, Julianów - Marysin - Rogi, Bałuty - Doły, Bałuty - Centrum, Teofilów - Wielkopolska i Wzniesień Łódzkich [1][3]. Do Bałuckich osiedli mieszkaniowych należą m. in. Arturówek, Borowiec, Doły, Grabieniec, Helenówek, Huta Aniołów, Julianów, Kały, Kochanówka, Limanka, Liściasta (Liściasta A i B), Łagiewniki, Łagiewniki Małe, Łodzianka, Marianów, Marysin, Mikołajew, Modrzew, Nowy Imielnik, Osiedla: M. Reja, Pojezierska, Powstania 1863 r., Rogatka, St. Czarnieckiego, Wł. Jagiełły, Wielkopolska, Radogoszcz (Osiedle Radogoszcz Wschód i Radogoszcz Zachód), Piaskowiec, Rogi, Romanów, Sokołów, Sokółka, Teofilów (Osiedla: Wł. Reymonta, S. Żeromskiego i M. Konopnickiej), Teofilów Przemysłowy, Wielkopolska, Wilanów, Zimna Woda, Żabieniec, Żubardź [3].
Kalendarium Bałut m. in..
- 1827. W roku 1827 Bałuty liczyły 12 domów i 132 mieszkańców [4].
- 1880. Bałuty, będąca osadą fabryczną zlokalizowana była w granicach gminy Radogoszcz, powiatu łódzkiego, przy szosie do Zgierza (1880) [4].
- 1915. Przed przyłączeniem do Łodzi, liczba mieszkańców Bałut wynosiła 100 000, i ówcześnie była największą wsią w Europie [3].
- 01.01.1954. Dzielnica administracyjna Bałuty została powołana, jako jedna z 7 ustanowionych ówcześnie dzielnic Łodzi [3].
- 01.01.1960. Dokonano skorygowania podziału administracyjnego, a tym samym teren Bałut powiększono, włączając do niej dzielnicę pn. Staromiejska [3].
- 1992 (do). Bałuty jako nazwa dzielnicy miasta Łodzi [3].
- 01.01.1993. Formalnie zniesiono podział Łodzi na dzielnice [3].
- 2021. Aplikacja pn. Bałuty Stare/Nowe wg projektu Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi [5].
Bałuty w publikacjach m. in.:
- 1880. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (wyd. Kasa im. Józefa Mianowskiego; aut.: Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski i in.; Warszawa 1880; jęz. polski; leksykon, tom I; s. 98) [3][4].
- 2016. Bałuty. Powieść o przedmieściu (Balut: a roman fun a fosztot; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; red. Krystyna Radziszewska i Natalia Krynicka; Łódź, 2016).
Rynki na Bałutach m. in. [3]:
- Bałucki Rynek (największy w Łodzi plac targowy).
Parki na Bałutach m. in. [3]:
- Park im. Adama Mickiewicza (Park Julianowski).
- Park Staromiejski (tzw. Park Śledzia).
- Parku im. Szarych Szeregów.
Cmentarze na Bałutach m. in. [3]:
- Cmentarz Żydowski (ul. Bracka, będącym jedynym zachowanym w Łodzi).
Pomniki na Bałutach m. in. [3]:
- Pomnik Pękniętego Serca (czyli Pomnik Martyrologii Dzieci w Parku im. Szarych Szeregów).
Tereny leśne, zielone i wodne na Bałutach m. in. [3]:
- Las Łagiewnicki (tzw. zielone płuca Łodzi).
- Zbiorniki wodne w Arturówku.
Obiekty zrewitalizowane m. in. [3]:
- Manufaktura (ul. Karskiego 5 będące największym w Łodzi centrum handlowe, wybudowane na bazie dawnej Fabryki Bawełny
- Izraela Poznańskiego - Łódzkiego przemysłowca [3].
Kalendarium wydarzeń m. in.:
- 07.2021. Lipcowe wtorkowe spacery w ramach projektu Bałuty Stare/Nowe [organizatorzy: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi i Łódzki Szlak Kobiet].
Źródło.
[1]. Bałuty Łódź - gethome.pl [dostępność na dzień 26.12.2021].
[2]. Urząd Statystyczny w Łodzi (Ludność) - lodz.stat.gov.pl [dostępność na dzień 26.12.2021].
[3]. Bałuty - pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 26.12.2021].
[4]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego - pl.wikipedia.org [dostępność na dzień 26.12.2021].
[5]. Aplikacja Bałuty Stare/Nowe - centrumdialogu.com [dostępność na dzień 26.12.2021].